Kodeksy Sieci i Wytyczne
Kodeksy Sieci i Wytyczne są środkami stosowanymi na gruncie prawa Unii Europejskiej w celu budowy wspólnego, jednolitego rynku energii elektrycznej na terenie Wspólnoty.
Komisja Europejska wprowadza Kodeksy Sieci do obrotu prawnego w formie aktów wykonawczych lub aktów delegowanych na podstawie art. 59 ust. 1 oraz ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz.U. UE L 158/54), zwanego dalej: Rozporządzeniem 2019/943, które uchyliło rozporządzenie (WE) 714/2009.
Kodeksy Sieci są opracowywane dla kwestii transgranicznych związanych z siecią, kwestii integracji rynku, głównie poprzez eliminację barier technicznych, a ponadto określają zasady funkcjonowania i zarządzania systemami energetycznymi.
Komisja może ponadto przyjąć Wytyczne, także w formie aktów wykonawczych lub aktów delegowanych, na podstawie art. 61, odpowiednio ust. 3 oraz ust. 4 i ust. 5 Rozporządzenia 2019/943, zapewniające minimalny stopień harmonizacji wymagany do osiągnięcia celu niniejszego Rozporządzenia, określające np. szczegóły dotyczące zasad handlu energią elektryczną.
Kodeksy Sieci i Wytyczne, chociaż przyjęte w oparciu o różne podstawy prawne i dotyczące różnych obszarów, na których mają doprowadzać do ujednolicania zasad działania systemów elektroenergetycznych, posiadają identyczną moc obowiązywania oraz dotyczą wewnętrznie powiązanej tematyki, a ponadto zarówno Kodeksy Sieci, jak i Wytyczne stanowią część Rozporządzenia 2019/943 i uzupełniają jego przepisy.
Kodeksy Sieci i Wytyczne, jako rozporządzenia UE, mają pierwszeństwo stosowania w przypadku kolizji pomiędzy przepisami rozporządzenia a przepisami krajowych aktów prawnych.
Osobne Kodeksy Sieci i Wytyczne tworzone są dla rynku energii elektrycznej oraz dla rynku gazu. W związku z pełnieniem przez PSE S.A. funkcji operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego, zamieszczone na niniejszej stronie informacje o Kodeksach Sieci i Wytycznych dotyczą Kodeksów Sieci i Wytycznych w obszarze energii elektrycznej.
Proces ustanawiania Kodeksów Sieci
Rozporządzenie 2019/943 określa następujący proces ustanawiania Kodeksów Sieci w obszarze energii elektrycznej:
- Komisja Europejska (dalej: „KE” lub „Komisja”), wzywa Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (dalej: „ACER”) do opracowania niewiążących wytycznych ramowych określających zasady opracowywania Kodeksów Sieci w terminie określonym przez Komisję, nie dłuższym niż sześć miesięcy od wezwania przez KE. Na wniosek ACER Komisja może przedłużyć ten termin. Wytyczne Ramowe podlegają publicznym konsultacjom, trwającym co najmniej 2 miesiące, prowadzonym przez ACER.
- Jeśli Komisja uzna, że Wytyczne Ramowe zostały nieprawidłowo przygotowane, może zwrócić się do ACER o ponowne ich przygotowanie.
- Następnie Europejska Sieć Operatorów Elektroenergetycznych Systemów Przesyłowych (dalej: "ENTSO-E"), po wezwaniu przez KE, przygotowuje i przedkłada ACER Kodeks Sieci zgodny z odpowiednimi wytycznymi ramowymi w terminie określonym przez Komisję. W przypadku, gdy przedmiot Kodeksu Sieci jest bezpośrednio związany z pracą systemu dystrybucyjnego, lecz zasadniczo nie ma znaczenia dla systemu przesyłowego, Komisja może zobowiązać Europejską Organizację Operatorów Systemów Dystrybucyjnych (dalej jako: „EU DSO Entity”), we współpracy z ENTSO-E, do zwołania komitetu redakcyjnego i przedłożenia ACER propozycji Kodeksu Sieci.
- ACER analizuje Kodeks Sieci i przedstawia ENTSO-E lub EU DSO Entity uzasadnioną opinię dotyczącą Kodeksu Sieci. W międzyczasie ACER może przeprowadzić konsultacje publiczne.
- W świetle opinii ACER ENTSO-E lub EU DSO Entity mogą zmienić Kodeks Sieci.
- ENTSO-E lub EU DSO Entity ponownie przekazują do ACER Kodeks Sieci, w którym mogą zostać naniesione odpowiednie zmiany.
- Jeżeli ACER uzna, że Kodeks Sieci jest zgodny z odpowiednimi wytycznymi ramowymi, przedkłada Kodeks Sieci Komisji i może rekomendować jego przyjęcie w rozsądnym terminie. W przypadku nieprzyjęcia kodeksu przez Komisję, uzasadnia ona przyczyny jego nieprzyjęcia.
- Przyjęcie Kodeksów Sieci odbywa się w procesie komitologii tj. akceptacji przez przedstawicieli poszczególnych Państw Członkowskich. Po zakończeniu procedury komitologii treść rozporządzenia jest tłumaczona przez Komisję na języki narodowe i następnie publikowana w Dzienniku Urzędowym UE, przez co zyskuje ono moc prawną, po upływie okresu vacatio legis.
- Przed skierowaniem Kodeksu Sieci do procedury komitetowej (komitologii) Komisja może nanieść zmiany do przekazanego przez ACER Kodeksu Sieci.
Proces ustanawiania Wytycznych
W przeciwieństwie do ustanawiania Kodeksów Sieci, proces ustanawiania Wytycznych nie został formalnie uregulowany przez Rozporządzenie 2019/943. W praktyce Wytyczne opracowywane są przez Komisję Europejską, która po ich opracowaniu przeprowadza proces komitologii. Po zatwierdzeniu propozycji Komisji w procedurze komitologii, treść rozporządzenia jest tłumaczona przez Komisję na języki narodowe i następnie publikowana w Dzienniku Urzędowym UE, przez co zyskuje ono moc prawną, po upływie okresu vacatio legis.
Wdrażanie Kodeksów sieci i Wytycznych
Kodeksy Sieci i Wytyczne są regulacjami uzupełniającymi w zakresie budowy rynku energii elektrycznej opartego na tzw. Trzecim Pakiecie Energetycznym przyjętym w 2009 roku, który wszedł w życie z dniem 3 marca 2011 r. Wdrożenie Kodeksów Sieci i Wytycznych ma na celu wdrożenie wspólnotowych rozwiązań w zakresie rynku energii elektrycznej oraz pracy systemów, jak również sprzyjać liberalizacji i dalszemu rozwojowi konkurencji na rynkach energii elektrycznej, a także poprawić standard usług i bezpieczeństwo dostaw.
W ramach wdrażania Kodeksów Sieci i Wytycznych PSE S.A. organizuje spotkania informacyjne oraz prowadzi konsultacje dla uczestników rynku dotyczące wdrażania Kodeksów Sieci i Wytycznych. Więcej informacji, w tym materiały prezentowane na spotkaniach otwartych znajdują się w zakładce „Wdrażanie Kodeksów Sieci i Wytycznych”.
Podział Kodeksów i Wytycznych
Kodeksy Sieci i Wytyczne można podzielić na cztery obszary:
- Obszar Rynkowy - zasady funkcjonowania rynku bilansującego, rynków krótkoterminowych - dnia następnego (ang. Day-Ahead Market) oraz dnia bieżącego (ang. Intra-Day Market), rynków długoterminowych – w zakresie długoterminowych praw przesyłowych;
- Obszar Przyłączeniowy - określa zasady i wymagania związane z przyłączaniem do sieci elektroenergetycznych wytwórców energii elektrycznej, odbiorców i sieci oraz wymagania dla połączeń stałoprądowych wysokiego napięcia;
- Obszar Operacyjny - określa wymogi i zasady wobec uczestników systemów przesyłowych dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy systemu, efektywnego wykorzystania wzajemnie połączonego systemu i zasobów oraz zapobiegania rozprzestrzenianiu się lub pogłębianiu incydentów, aby uniknąć rozległego zakłócenia i stanu blackout’u, jak również umożliwienia sprawnej i szybkiej odbudowy systemu elektroenergetycznego.
- Obszar Cyberbezpieczeństwa - określa zasady sektorowe dotyczące aspektów cyberbezpieczeństwa w transgranicznych przepływach energii elektrycznej, w tym zasady dotyczące wspólnych wymogów minimalnych, planowania, monitorowania, sprawozdawczości i zarządzania kryzysowego.
Szczegółowe informacje dotyczące ww. obszarów, jak również poszczególnych Kodeksów Sieci i Wytycznych znajdują się na kolejnych podstronach. Dotyczą one w szczególności działań w zakresie wdrażania Kodeksów Sieci i Wytycznych na poziomie krajowym w zakresie istotnym dla uczestników rynku energii. Na kolejnych podstronach przedstawione są także procesy i dokumenty opracowane na podstawie przyjętych regulacji oraz komunikaty dot. konsultacji, wynikających z przedmiotowych Rozporządzeń.
Kodeksy Sieci i Wytyczne | |||
Obszar Rynkowy | Obszar Przyłączeniowy | Obszar Operacyjny | Obszar Cyberbezpieczeństwa |
| Kodeks sieci dotyczący wymogów w zakresie przyłączenia jednostek wytwórczych do sieci (RfG) | Wytyczne dotyczące pracy systemu przesyłowego energii elektrycznej (SO GL) | Kodeks sieci dotyczący zasad sektorowych w zakresie aspektów cyberbezpieczeństwa w transgranicznych przepływach energii elektrycznej (CS) | |
| Wytyczne dotyczące długoterminowej alokacji zdolności przesyłowych (FCA) | Kodeks sieci dotyczący przyłączenia odbioru (DCC) | Kodeks sieci dotyczący stanu zagrożenia i stanu odbudowy systemów elektroenergetycznych (ER) | |
| Wytyczne dotyczące bilansowania energii elektrycznej (EB) | Kodeks sieci określający wymogi dotyczące przyłączenia do sieci systemów wysokiego napięcia prądu stałego oraz modułów parku energii z podłączeniem prądu stałego (HVDC) | ||
Wdrażanie Kodeksów Sieci i Wytycznych
PSE S.A. w ramach wdrażania Kodeksów Sieci i Wytycznych organizuje spotkania informacyjne oraz prowadzi konsultacje dla uczestników rynku dotyczące ich wdrażania. Poniżej znajdą się materiały z prowadzonych przez PSE S.A. spotkań informacyjnych i konsultacji dotyczących wdrażania Kodeksów Sieci i Wytycznych z interesariuszami.
Otwarte Spotkanie Informacyjne
W dniu 5 lipca 2017 r. w siedzibie PSE S.A. odbyło się otwarte spotkanie informacyjne dotyczące wdrażania rozporządzeń Komisji Europejskiej ustanawiających Kodeksy Sieci i Wytyczne w obszarze energii elektrycznej. Regulacje te, poprzez harmonizację rynków i zasad funkcjonowania krajowych systemów elektroenergetycznych, mają na celu budowę jednolitego rynku energii elektrycznej w UE.
- Komunikat OSP ws. Otwartego Spotkania Informacyjnego dot. Wdrażania Kodeksów Sieci i Wytycznych
- Agenda spotkania
- Kodeksy Sieci i Wytyczne- Informacje ogólne i uwarunkowania formalno-prawne
- Obszar Rynkowy:
- Obszar Przyłączeniowy:
- Obszar Operacyjny:
II Otwarte Spotkanie Informacyjne
W dniu 8 lutego 2018 r. w siedzibie PSE S.A. odbyło się II Otwarte Spotkanie Informacyjne dotyczące wdrażania rozporządzeń Komisji Europejskiej ustanawiających Kodeksy Sieci i Wytyczne w obszarze energii elektrycznej. Głównym celem spotkania było przedstawienie działań zrealizowanych w szczególności od ostatniego spotkania, będących w trakcie realizacji, oraz planowanych.
- Komunikat OSP ws. II Otwartego Spotkania Informacyjnego dot. Wdrażania Kodeksów Sieci i Wytycznych
- Agenda Spotkania
- II Otwarte spotkanie Informacyjne
- Kodeksy Sieci i Wytyczne- Informacje ogólne i uwarunkowania formalno-prawne
- Obszar Rynkowy:
- Obszar Przyłączeniowy:
- Obszar Operacyjny:
Dodatkowe informacje dotyczące Kodeksów Sieci i Wytycznych
European Network of Transmission System Operators for Electricity (ENTSO-E)
Dodatkowe informacje o Kodeksach Sieci i Wytycznych, w tym wersje robocze dokumentów opracowywane na etapie przyjmowania Kodeksów Sieci i Wytycznych, znajdują na stronie internetowej ENTSO-E pod adresem: https://www.entsoe.eu/major-projects/network-code-development/Pages/default.aspx
European Stakeholder Committees (ESC)
Dla każdego z obszarów Kodeksów i Wytycznych (tj. Rynkowego, Przyłączeniowego i Operacyjnego) na poziomie europejskim powołano osobny Komitet (ESC), składający się z interesariuszy różnych obszarów rynku, działający pod przewodnictwem ACER. Celem Komitetów jest:
- Wspieranie procesu decyzyjnego w odniesieniu do metod i zasad, jakie mają zostać opracowane przy wdrażaniu Kodeksów Sieci i Wytycznych.
- Monitorowanie postępów przy wdrażaniu Kodeksów Sieci i Wytycznych na szczeblu lokalnym, regionalnym i ogólnoeuropejskim.
- Ustanowienie platformy wymiany doświadczeń na temat wdrażania Kodeków Sieci i Wytycznych, a także konsultowania z ACER i KE zagadnień pojawiających się przy wdrażaniu Kodeksów Sieci i Wytycznych.
Więcej o działalności ESC, w tym m.in. informacje oraz materiały z konsultacji znaleźć można pod adresem:
Kontakt w sprawie Kodeksów Sieci i Wytycznych
W celu ułatwienia komunikacji z interesariuszami w zakresie związanym z wdrażaniem Kodeksów Sieci i Wytycznych, zostały uruchomione skrzynki mailowe, na którą można przesyłać uwagi związane z procesem wdrażania Kodeksów:
| Dla obszaru Przyłączeniowego | kodeksy.przylaczeniowe@pse.pl |
| Dla obszaru Rynkowego | kodeksy.rynkowe@pse.pl |
| Dla obszaru Operacyjnego | kodeksy.operacyjne@pse.pl |
| Dla obszaru Cyberbezpieczeństwa | kodeksy.cyber@pse.pl |