Polskie Sieci Elektroenergetyczne oraz Polski Komitet Światowej Rady Energetycznej zorganizowały 22 listopada br. debatę zatytułowaną „Nowa koncepcja rynku energii elektrycznej w Polsce”.

Funkcjonujący obecnie w Unii Europejskiej strefowy model rynku energii elektrycznej nie  zapewnia optymalnego wykorzystania zasobów wytwórczych i sieciowych oraz przyczynia się do zwiększenia emisji CO2 – oceniają Polskie Sieci Elektroenergetyczne, operator systemu przesyłowego w Polsce. W ocenie PSE lepszym rozwiązaniem byłoby wdrożenie lokalizacyjnego modelu rynku, opartego na cenach węzłowych (LMP). PSE planują, w ciągu najbliższych kilku lat, pilotażowo wprowadzić takie rozwiązanie na polskim rynku.

O potrzebie zmiany architektury rynku energii – zarówno w Polsce, jak i Europie – dyskutowali:

• TOMASZ DĄBROWSKI, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Energii,
• MICHAŁ KURTYKA, Pełnomocnik ds. Prezydencji COP 24, Sekretarz Stanu w  Ministerstwie Ochrony Środowiska,
• ERYK KŁOSSOWSKI, Prezes Zarządu Polskich Sieci Elektroenergetycznych,
• dr JOANNA MAĆKOWIAK-PANDERA, Prezes Forum Energii,
• MICHAŁ SMYK, Członek Rady Zarządzającej Polskiego Komitetu Światowej Rady Energetycznej,
• ROBERT STELMASZCZYK, Prezes Zarządu innogy Stoen Operator.

Moderatorem debaty był profesor LESZEK JESIEŃ, Dyrektor Departamentu Współpracy Międzynarodowej, PSE, natomiast stanowisko PSE w sprawie modelu rynku energii zaprezentował dr KONRAD PURCHAŁA, Wicedyrektor Departamentu Współpracy Międzynarodowej, PSE.

Obecnie europejski rynek energii elektrycznej bazuje na dużych strefach cenowych, opartych na  iluzorycznym założeniu, że fizyczne możliwości przesyłania energii elektrycznej są nieograniczone (koncepcja „miedzianej płyty”). Ten model sprawdzał się na wstępnym etapie liberalizacji rynków w Europie oraz w początkowym okresie rozwoju odnawialnych źródeł energii, lecz dziś okazuje się być obarczony wieloma wadami.

Podstawowym problemem jest brak wyceny energii w poszczególnych punktach systemu – m.in. w  źródłach wytwarzania, przesyle czy dystrybucji. W funkcjonującym obecnie modelu rynku niemożliwe jest również optymalne wykorzystanie energii z OZE o zmiennej charakterystyce wytwarzania. Coraz częściej bowiem – dla bezpieczeństwa pracy zarówno sieci, jak i całego systemu elektroenergetycznego – konieczne jest uruchamianie tzw. redispatchingu, czyli wymuszania pracy niektórych elektrowni, by zmienić przepływy energii w sieci. Dane z ostatnich lat wskazują, że  im  większy udział OZE w systemie, tym większy wolumen energii jest potrzebny do redispatchingu.

Europejscy operatorzy sieci przesyłowych, aby zwiększać efektywność alokacji zasobów wytwórczych, stają przed koniecznością rozbudowy sieci, co niesie za sobą olbrzymie nakłady inwestycyjne, przenoszone w efekcie na odbiorców końcowych i jest niezwykle trudne ze względu na opór społeczny. Same inwestycje w sieć nie rozwiążą jednak tego problemu. Zdaniem PSE niezbędna jest zmiana modelu rynku.

– Uważamy, że najlepszym rozwiązaniem byłoby wdrożenie mechanizmów rynkowych, w ramach których optymalizacja wykorzystania zasobów wytwórczych i sieciowych byłaby realizowana w ramach jednego procesu, a wyznaczona cena odzwierciedlałaby całość łańcucha kosztów dostaw energii do odbiorców. Dlatego właściwym rozwiązaniem byłby system węzłowy oparty na lokalizacyjnych cenach krańcowych – mówi Eryk Kłossowski, prezes zarządu Polskich Sieci Elektroenergetycznych.

Model LMP, funkcjonujący m.in. na części obszaru Stanów Zjednoczonych, opiera się na węzłach, w których kształtują się ceny energii. Uwzględniają one nie tylko koszt jej wytworzenia, lecz także przesłania, dzięki czemu lepiej odzwierciedlają fizyczne warunki systemu. Tak skonstruowany rynek jest źródłem spójnych zachęt dla uczestników rynku – wytwórców, dystrybutorów i odbiorców. Przyczynia się to do lepszego wykorzystania dostępnych zasobów wytwórczych i sieciowych. Tym samym pojawią się oszczędności przy wytwarzaniu energii elektrycznej, zmniejsza się także emisja CO2.

O tym, jakie są poglądy i opinie wszystkich uczestników debaty na temat modelu energii elektrycznej, można dowiedzieć się oglądając nagranie z przebiegu całego spotkania, które jest dostępne na stronie internetowej http://centrumprasowe.pap.pl/.