Dr inż. Grzegorz Błajszczak, pracownik Departament Innowacji i Funduszy Pomocowych Polskich Sieci Elektroenergetycznych Operator S.A. otrzymał nagrodę Electric Power Research Institute (EPRI). Wyróżnienie zostało przyznane za prace nad projektem poświęconym identyfikacji obszarów zagrożonych niestabilnością napięciową w wyniku przepływów mocy biernej. Stworzone rozwiązanie będzie mieć kluczowe znaczenie dla poprawy bezpieczeństwa zasilania i realizowania dostaw energii oraz przyczyni się do zapobiegania blackoutom.

Projekt Grzegorza Błajszczaka realizowany w amerykańskim instytucie Electric Power Research Institute (EPRI) obejmował opracowanie w pełni automatycznej metody identyfikacji obszarów w systemie elektroenergetycznym charakteryzujących się deficytem mocy biernej, który może doprowadzić do niestabilności napięciowej. W tym celu został przygotowany program komputerowy o nazwie VCA, bazujący na modelu sieci. W wyniku działania programu, dla wskazanych punktów w systemie obliczana jest wartości „zapasu” lub „niedoboru” mocy biernej. Program VCA wyznacza wartości mocy biernej i miejsca jej wprowadzenia wymagane do utrzymania stabilności napięcia w sieci.

Odpowiednie rozpływy mocy w sieciach i wartości napięć w węzłach mają kluczowe znaczenie dla poprawnej pracy sytemu elektroenergetycznego i realizowania dostaw energii. Zakłócenie stabilności napięciowej może doprowadzić do lawinowego spadku napięcia i w efekcie do rozległego blackoutu. Sterując rozpływami mocy biernej uzyskuje się sterowanie napięciami i wykorzystaniem zdolności przesyłowych. Zapewnienie odpowiednich możliwości regulacyjnych jest ważnym i trudnym zadaniem operatora sieci.

Po zakończeniu prac koncepcyjnych i stworzeniu wersji użytkowej programu VCA, amerykańskie firmy przesyłowe uczestniczące w projekcie EPRI rozpoczęły testy w swoich systemach. W 2009 roku program VCA został z powodzeniem wdrożony w pierwszej, amerykańskiej firmie przesyłowej First Energy. W bieżącym roku planowane są wdrożenia w kolejnych operatorach systemów przesyłowych. Planuje się wykorzystanie tego programu także w Polsce.

Instytut EPRI został powołany przez amerykańskie środowisko operatorów systemów przesyłowych do prowadzenia prac badawczych związanych z energetyką zawodową. W projektach EPRI uczestniczy większość firm przesyłowych ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, a także spółki z innych krajów, w tym PSE Operator S.A. Firmy zrzeszone w EPRI przyznają co roku nagrodę „Technology Transfer Award” za osiągnięcia w opracowaniu i wdrażaniu przełomowych projektów.